Onze voedselproductie is ingebed in een sociale, culturele en omgevingscontext en vormt een complex netwerk van activiteiten die we moeten verduurzamen als we grote mondiale uitdagingen als klimaatverandering en de lokale problemen rond milieukwaliteit en biodiversiteit het hoofd willen bieden. Daarnaast maken geopolitieke uitdagingen en conflicten, macro-economische transformaties (bijvoorbeeld technologische innovatie), waardeveranderingen en consumptiepatroonveranderingen dat het voedselsysteem aan snelle veranderingen onderhevig is. Het landbouwbeleid wordt bovendien geconfronteerd met grote regionale verschillen hetgeen om een gediversifieerde aanpak vraagt, een niet te rigide aanpak en een zekere consensus, wil men hoogoplopende spanningen vermijden. De klimaat-, milieu- en biodiversiteitsdoelstellingen die een dergelijk beleid zich stelt vragen ook om kwantificeerbare parameters waarop dit beleid kan worden bijgestuurd, en om een goede inschatting van de haalbaarheid van beleidsvoorstellen die voor de stakeholders aanvaardbaar moeten zijn.

Op Europees niveau werd er reeds een Strategic Dialogue geopend die veel behartenswaardige aanbevelingen doet voor een duurzame Europese landbouw van de toekomst. Deze aanbevelingen blijven op belangrijke punten echter eerder vaag, en daarom wil LIAS met dit project internationale experten samenbrengen om op basis van onderstaande thema’s tot concrete beleidsaanbevelingen te komen voor het verduurzamen van het voedselsysteem. De nadruk ligt daarbij op de EU en op Vlaanderen in het bijzonder, maar uiteraard kan hierbij de internationale context niet worden genegeerd.

1. Welke maatregelen dienen te worden genomen om de lokale impact van ons voedselsysteem op biodiversiteit en milieukwaliteit enerzijds en op het klimaat anderzijds te mitigeren? Wat is de rol van kennis en innovatie en van maatregelen aan de consumptiezijde? Hoe kunnen de inspanningen voor deze twee grote uitdagingen worden vertaald naar het Europese landbouwbeleid?
2. Wat zijn de lokale sociaaleconomische gevolgen van de verduurzaming (denk aan het inkomen van boeren, de marktwerking, effecten op de keten, nieuwe verdienmodellen, sociale aspecten, ect.)? Een hoe wordt hier best beleid rond gevoerd?
3. Binnen welke internationale context vindt de verduurzamingsinspanning plaats? Wat is de rol van geopolitieke uitdagingen, de concurrentiepositie, de voedselzekerheid en internationale handel, en welk beleid verdient aanbeveling?

LIAS-werkgroepen doorlopen doorgaans vier fasen:

1. Een interdisciplinaire werkgroep van Leuvense wetenschappers identificeert de cruciale vragen voor de problematiek en doet suggesties voor mogelijke antwoorden. Dit LIAS project bouwt verder op de visietekst ‘Duurzame landbouwproductie en de maatschappelijke uitdagingen’ die op 30 september 2024 door Metaforum werd gepubliceerd. Een coördinerende kerngroep uit de Metaforumwerkgroep heeft vervolgens internationale fellows geselecteerd en uitgenodigd voor een projectperiode in Leuven. (Oktober 2025)
2. Tijdens het verblijf van de internationale LIAS-fellows wordt er intensief samengewerkt rond de thematiek. Fellows hebben een kantoor in het Hollands College, waar ook de werkseminaries plaatsvinden. In die werkseminaries worden de discussienota’s kritisch tegen het licht gehouden en worden internationale ervaringen en inzichten besproken. Van de aanwezigheid van fellows wordt ook gebruik gemaakt om de problematiek voor een breder publiek uiteen te zetten in lezingen en publieke paneldiscussie (16 oktober). Ook vinden de internationale specialisten dankzij LIAS hun weg naar de departementen en faculteiten van de KU Leuven waar ze kunnen samenwerken met collega’s binnen hun eigen onderzoeksdicipline.
3. Na de doorkomst van de fellows verwerkt de Leuvense werkgroep de internationale inzichten in een visietekst die de specifiek de Belgische context bespreekt en concrete beleidsadviezen bevat. Deze tekst wordt met maatschappelijke stakeholders besproken die hun ervaringen van op het terrein kunnen delen. Met internationale fellows wordt eventueel verder gewerkt aan een wetenschappelijke output.
4. De Leuvense werkgroep verwerkt de commentaren van de stakeholders in een visietekst die op een publiek event wordt gepresenteerd.